'We willen veiligheid en waardering bieden'

Mijn naam is Martine van der Meer, ik woon in Maasdijk en werk nu 8 jaar bij CombiVliet. CombiVliet is een tomaten teeltbedrijf. Mijn vader teelde vroeger ook tomaten. En in de winterperiode sla. Dat was vroeger een mooie combinatie van telen zonder groeilicht. Door de energieprijzen lijken we weer terug te gaan in de tijd op het gebied van telen.

Rosa Groen heeft me gevraagd iets te vertellen over ons bedrijf en hoe wij omgaan met internationale medewerkers die bij ons het seizoenswerk verrichten in de kassen.
Naast moeder, echtgenoot, medewerker, ben ik ook mens. Als medewerker van CombiVliet, ben ik ben verantwoordelijk voor de HRM en Communicatie. Ik doe deze combinatie al zo’n 25 jaar. Een vreemde combi? Ik denk dat HRM voor 80% communicatie is. Communicatie is één van de moeilijkste vakken die er bestaat. Iedereen doet het, maar heel veel problemen in de wereld ontstaan door miscommunicatie; scheidingen, oorlogen, ruzies, etc.

Ik heb verschillende HBO-opleidingen gedaan. Mijn basis is Marketing en Communicatie. In mijn verdere leven heb ik HRM, arbeidsrecht en psychologie&coaching gestudeerd. Talenkennis is niet echt mijn ding, maar ik ga natuurlijk m’n best doen!

Het bedrijf Combivliet
CombiVliet is een familiebedrijf. De grondlegger Petrus Cornelis van Vliet startte midden jaren 50 het tuinbouwbedrijf. Op 20-jarige leeftijd nam zoon Theo met het stokje over.
Het bedrijf werd groot in het telen van cherrytomaten. In die tijd waren kleinere tomaatjes iets nieuws! Er waren alleen nog grote ronde tomaten en vleestomaten op de markt. Het groeide uit tot een bedrijf met vestigingen in Westland, Rilland en Middenmeer. En later ook in Frankrijk en Brazilië. Ook de directie breidde uit met naast algemeen directeur Theo van Vliet, operationeel directeur Edwin de la Combé, financieel directeur Eric van Heijningen en (zoon) Roy van Vliet als locatiemanager NoordVliet.

Sinds 1 juli dit jaar heeft Roy de sleutel overgenomen van zijn vader en is algemeen directeur geworden. Theo is nog steeds bij het bedrijf betrokken, maar niet meer elke dag.
CombiVliet is sterk in samenwerken. Verschillende samenwerkingen zijn in de loop van de jaren aangegaan op het gebied van veredeling, energie, arbeid, inkoop, automatisering, verpakken, logistiek, verkoop en marketing.

Het werken met internationale medewerkers
Zo’n kleine 20 jaar geleden kwamen er steeds meer arbeidskrachten uit het oosten van Europa om tijdelijk te komen werken in Nederland. Polen kwam bijvoorbeeld 18 jaar geleden bij de eu, waardoor het mogelijk werd om in Nederland te komen werken. Hiervoor moesten allerlei voorzieningen worden getroffen door onder andere CombiVliet. Deze mensen wilden niet alleen werken, maar hadden ook huisvesting, vervoer en allerlei andere voorzieningen nodig voor de tijd dat ze in Nederland verbleven.

Omdat de basis van CombiVliet tomaten telen is, hebben we ook hiervoor een apart bedrijf opgericht. Dit zat eerst nog gewoon bij ons op kantoor, maar toen dit ging groeien, omdat dit een samenwerking was tussen een aantal teeltbedrijven, is dit verhuisd naar een aparte locatie. Dit bedrijf heet NL Jobs. NL Jobs is ons eigen uitzendbureau. Zij regelen voor deze mensen alles wat ze nodig hebben. En dit is een vak apart, want dit kan een tomatenbedrijf er niet zomaar even bij doen. In het hoogseizoen werken er wel 2.500-3000 mensen bij NL Jobs. Het is een hele klus om bijvoorbeeld de huisvesting hiervoor te regelen. Mensen komen en gaan en hebben allemaal een woonplek nodig.

Nationaliteiten
NL Jobs heeft in de delen van Nederland waar de teeltbedrijven kassen hebben, een kantoor en verschillende logiescentra waar de mensen wonen zolang ze in Nederland komen werken. In de winterperiode gaan deze mensen veelal weer naar huis en komen dan in het voorjaar weer om bij ons te werken. Het tomatenseizoen loopt van april tot november. Sommige mensen komen elk jaar terug, sommigen komen een aantal jaar, maar er zijn ook mensen die komen alleen in de zomermaanden om Nederland te leren kennen en gaan daarna weer terug naar huis. In het verleden waren dit veelal Poolse mensen, maar in de tussentijd zijn dit vele andere nationaliteiten uit Hongarije, Bulgarije, Oekraïne, Roemenië, etc. We hebben wel 7 nationaliteiten op dit moment.

Duur werkzaamheden
Mensen die langere tijd, jaarrond in Nederland blijven, zijn ook werkzaam in andere branches om jaarrond werk te hebben. Dit verzorgt NL Jobs ook voor hen. Veelal sparen ze om hun huis af te kunnen betalen in hun thuisland, dit is dan hun pensioen als ze stoppen in Nederland. In principe komen de meeste mensen naar Nederland om geld te verdienen. Onze ervaring is dan ook dat ze niet zitten te wachten op allerlei voorzieningen waardoor hun netto loon steeds lager wordt. Ze willen sparen voor hun toekomst!

Als flexibele arbeid omgezet kan worden in vaste arbeid en werknemers dit zelf zien als een meerwaarde, moet dit mogelijk zijn als er jaarrond werk is. Als ik naar de tuinbouw kijk, is dit lastig voor de productiewerkzaamheden, omdat deze niet jaarrond kunnen worden gedaan.

Seizoenswerk
Gewaswerkzaamheden zijn zo’n 10-11 maanden beschikbaar en oogstwerkzaamheden zo’n 8 maanden per jaar. Tomatenplanten worden na 10-11 maanden vervangen en dan duurt het nog eens 2-3 maanden voordat de eerste tomaatjes verschijnen. Door groeilicht werd het jaarrond telen een mogelijkheid om de arbeid over het jaar te spreiden. Echter door de hoge energieprijzen, zullen er veel teelten niet meer voorzien worden van groeilicht. Dit betekent dat de behoefte aan flexibele arbeid steeds groter wordt. Is dat erg? Het maakt het lastiger, uitdagender in een krappe arbeidsmarkt. Het is de tuinbouw van de vorige eeuw toen er nog geen groeilicht bestond.

Het is voor ons als bedrijf belangrijk dat er goed nagedacht wordt over seizoenswerk door de regering. Dat seizoenswerk niet jaarrond is en dat deze mensen die vanuit het buitenland hier komen om een seizoen(en) te werken, veelal geen vast contract willen. Zij willen in korte tijd veel geld verdienen om een bestaan op te bouwen in hun thuisland. Zij willen niet allerlei regelingen als PAWW, pensioen, WW, etc. die kostenverhogend werken. Dit is een nadeel voor werknemers die voor kortere periode hier komen werken.

Jaarrond functies
Als CombiVliet hebben we ook best veel mensen in het bedrijf als vaste medewerker in dienst. Dit zijn de functies die jaarrond ingevuld moeten worden. Deze mensen hebben wel behoefte aan vastigheid en bepaalde regelingen. Dit zijn veelal leidinggevende functies of functies op de afdeling Technische dienst, logistiek of biologie. Zij hebben nagenoeg allemaal een huis gekocht in Nederland, integreren goed, spreken de Nederlandse taal, hebben veelal kinderen gekregen in Nederland en zijn voornemens hier in Nederland te blijven. Ongeveer 35-40 % van ons personeelsbestand heeft inmiddels een andere nationaliteit.

Wij zijn als bedrijf gewend om met verschillende nationaliteiten te werken. Omdat het best moeilijk is om je te verplaatsen in mensen die hier in Nederland werken en in een ander land hun familie en vrienden hebben, heb ik twee jaar geleden twee nachtjes in twee van onze logiescentra geslapen; in Middenmeer Noord Holland en in Hoek van Holland.

Mijn ervaringen als undercover arbeidsmigrant
Ik hoor regelmatig van die horrorverhalen over arbeidsmigranten in de media, waarvan ik denk; waar dan, wie doet dat, wat gebeurt daar in hemelsnaam?!?! Het zou fijn zijn als die werkgever, het uitzendbureau, het voorval en de specifieke omstandigheden bekend zouden zijn, zodat controlerende en verantwoordelijke instanties, direct in zouden kunnen grijpen. Stop dit bedrijf of deze situatie…….. Vaak is het een half verhaal. Echter wat na onderzoek uiteindelijk de uitkomst is, hoor je meestal niet meer. Vreemd! Dit soort praktijken blijken nog steeds ongezien te kunnen worden voortgezet, zonder dat hier consequenties aan hangen.

Ik zit in het Platform Internationale Medewerkers van GlasTuinbouwNederland. Om een completer beeld te krijgen, had ik besloten m’n huiswerk te gaan doen. Want ik wil daar niet als een ‘no-no’ zitten die recht praat wat krom is. Ik wil niet alleen de belangen van de werkgever verdedigen, omdat ik daarvoor betaald word. Ik wil daar zitten als mens, die voor mensen opkomt die dit nodig hebben, ongeacht waar iemand vandaan komt. Maar ik wil ook als bedrijf of branche eerlijk behandeld worden. Doen we iets fout, dan moeten we dat veranderen. Doet een ander iets fout, dan willen we daar niet de schuld van krijgen als branche of als bedrijf. Dat is toch niet teveel gevraagd?

Inmiddels heb ik daarom twee keer in een hotel of logiescentrum zoals we dit meestal noemen, van arbeidsmigranten geslapen. In Agriport, een vrij nieuw logiescentrum en in Hoek van Holland een oudere huisvesting. Met m’n kussen, dekbed en matrashoes vertrok ik richting mijn kamer na mijn werk. Gewoon een standaardkamer, in Agriport naast het fietsenhok en in Hoek van Holland met uitzicht op het parkeerterrein van de Stenaline in plaats van de Waterweg.

In Middenmeer is het een splinternieuwe locatie. Alles is nieuw. Het is gevestigd nabij een het tuinbouwgebied. In het hotel is een eigen supermarkt, dat is handig. Het is een aantal kilometer vanaf het centrum. Dat is wat minder gezellig, vond ik. Ook had je een keuken in je kamer/appartement. Dus eigenlijk verblijf je veelal in je eigen ruimte omdat je daar alles tot je beschikking had. In Hoek van Holland, een Stenaline hotel uit het verleden voor de bemanning van het schip, waren de kamers kleiner. Ik had een kookgelegenheid in een centrale keuken. Dit was allemaal wat minder luxe, maar naast het centrum van Hoek van Holland, naast de metro en vlakbij het strand, bos en de Waterweg dus veel meer vertier. Als ik zou mogen kiezen zou ik ondanks de kleinere en luxere kamer, toch kiezen voor Hoek van Holland. Dit is dan ook een populaire locatie bij mensen van NL Jobs.

Omdat het maar om een nacht ging, begrijp ik dat dit niet geheel realistisch is natuurlijk. Maar toch, heb ik dingen gemerkt, gehoord, ervaren en gezien, die ik vanachter mijn bureaustoel niet mee had gekregen. Wat ik in ieder geval heb ervaren is dat je ook prima je tanden met een schuursponsje en afwasmiddel kan schoonmaken, als je je tandenborstel vergeten bent……

Andere cultuur, andere gewoonten
Hoe moet dat zijn als je in een ander land gaat werken? Nederland is een cultuur waarin mensen van alles durven zeggen. Wij nemen geen blad voor de mond. We gooien het er gewoon uit. Als we het niet eens zijn met de regering, dan roepen we dat. Dat vinden we normaal. Maar voor mensen die niet uit Nederland komen, voelt dat als ‘niet normaal’. Die zijn veelal gewend aan een sterkere hiërarchie, hiërarch respect. Neem onze internationale medewerkers bij CombiVliet. Die komen in Nederland om te werken. Zij moeten leren functioneren in onze cultuur. Een cultuur waarin wij zeggen wat we denken, terwijl zij juist uit respect bepaalde dingen niet zeggen of doen. Misschien is dat in bepaalde situaties best slim.

Communicatie
Door een andere manier van denken en doen, kunnen ook misverstanden ontstaan. Daarvoor hebben we ook op cursus gezeten. Zij ook trouwens. We leerden met elkaar om te gaan, dat voorkomt misverstanden. Poolse mensen vinden het bijvoorbeeld heel gek dat we op begrafenissen, allerlei foto’s laten zien van lachende mensen op een beamer ter nagedachtenis en daarna een Andre Hazes liedje laten horen. Waarom hebben wij geen dramatische muziek en zwarte kleding aan? Terwijl als we een verjaardag hebben en het feest moet zijn, zitten we in een kringetje elkaar aan te kijken. Waarom dansen wij niet en maken wij er geen feest van?

Wat kun je van een ander leren en andersom?
Dat is een interessant onderwerp. Kijk eens anders naar anderen. Juist de verscheidenheid aan mensen, maakt het geheel mooier en bijzonder. Wat kun je van anderen leren, en wat kunnen anderen van jou leren? Het zou mooi zijn als hier een wisselwerking in zou zitten. Zelf hebben wij als gezin een studente in huis. Zij is in de weekenden thuis in Drachten en door de weeks woont ze bij ons in Maasdijk. Ze zit op het conservatorium in Rotterdam. Ze is 17 jaar. Nu is Drachten; Friesland en niet het buitenland, maar ook voor haar is het toch wel een wereld van verschil, want hoe anders zijn de mensen hier in het Westen van het land in plaats van in het Noorden. In een andere omgeving en je familie woont boven in Nederland. Kun je nagaan als je de taal niet spreekt en je in de weekenden niet naar huis gaat. Als zij trouwens Fries spreekt, kan ik haar ook niet verstaan, maar dat terzijde. Het is leuk om de verschillen en overeenkomsten  te ontdekken en iets voor elkaar te betekenen.

Wat vinden wij als werkgever belangrijk?
Ik besef dat we als CombiVliet, als werkgever, moeten beseffen dat we allemaal mensen zijn die een leven leiden in deze tijd. We willen allemaal gewaardeerd worden, ons veilig voelen. Dat is belangrijk. Als wij dat als bedrijf kunnen bieden aan deze mensen, zullen zij graag bij ons werken en is dit een mooie basis voor de toekomst. Aan ons de uitdaging dit waar te maken! Want door de krappe arbeidsmarkt kunnen ze overal werken, maar hoe zorgen we ervoor dat ze toch voor ons kiezen...

Bron: