Positieve ervaringen in phalaenopsis met LED

Investeren in LED betekent dat er een keuze gemaakt moet worden in het gebruik van het kleurenspectrum. Dit was niet gemakkelijk. Een jaar geleden was de ervaring met de teelt van phalaenopsis onder LED nog heel minimaal en qua respons op het spectrum was nog eigenlijk niets bekend.

Het meest efficiënte spectrum bevat zoveel mogelijk rood en zo min mogelijk andere kleuren binnen het PAR spectrum. Over het algemeen is uit onderzoek gebleken dat een plant minimaal 5% blauw licht nodig heeft voor een goede groei. Daarnaast is het prettig om wat wit licht te hebben voor de zichtbaarheid van de planten voor bijvoorbeeld het scouten en het werken in de kas.

Wit licht wordt gemaakt door de witte LED’s, die eigenlijk blauwe LED’s zijn met een fosforcoating. In het lichtrecept wordt wit licht uitgedrukt in een percentage groen. Wit licht bevat namelijk het hele lichtspectrum, van rood tot en met (een heel klein beetje) verrood. Wanneer het lichtrecept spreekt van 5% groen, dan is er voor ±10% aan witte LED’s in het armatuur verwerkt.

Gemiddeld genomen hangt er bij de Nederlandse orchideeënkwekers een hybride systeem met een spectrum van 90% rood, 5% groen en 5% blauw. Een enkele kweker heeft verrood (schakelbaar) toegevoegd. Het nut van verrood is nog niet helemaal duidelijk; wel lijkt het dat het toevoegen van verrood in met name de donkerste tijd van het jaar (van half november tot eind januari) de kleur van de bladeren verbetert: vooral roodbladige rassen kleuren onder full LED zonder verrood veel roder. Deze rode kleur wordt veroorzaakt door anthocyaan, dat door de plant wordt aangemaakt om zich te beschermen tegen stressfactoren, in dit geval dus licht. In de afkweek zorgt verrood voor een snellere bloei, maar het verschil met belichten zonder verrood is hooguit enkele dagen heeft onderzoek van Plantlighting uitgewezen. In de praktijk is al te zien dat met verrood de taklengte met enkele centimeters toeneemt. Wel moet daarbij opgemerkt worden dat de verschillen tussen rassen groot zijn.

Zolang er belicht wordt met LED in een hybride systeem, is gebleken dat het gebruikte lichtspectrum niet zo nauw komt. Wordt er echter gebruik gemaakt van een full LED systeem, dan geldt juist dat het spectrum veel belangrijker wordt. Minimaal 5% groen is noodzakelijk voor een goed zicht in de kas en om aanspraak te maken op subsidie.

Verwarming en (plant)temperatuur
Belichten met LED houdt in dat er van een lagere input van energie sprake is. Als men de lichtintensiteit gelijk houdt, is de input vaak rond de 50%. Daarnaast komt dat bij LED er minder energie van de lampen op de planten terecht komt (slechts 80% ten opzichte van 90% bij SON-T doordat er minder stralingswarmte is bij LED. Bijstoken is daarom met het gebruik van LED nodig. Nu is het zo dat veel kwekers ook investeringen hebben gedaan in nieuwe doeken: een derde scherm en/of schermen met een veel betere energiebesparing. De doeken worden ook veel minder geopend om zo de warmte beter binnen te houden, dus de extra verwachte energievraag via de ketel of WKK valt heel erg mee.

Belichten met LED houdt ook in dat de planttemperatuur een stuk lager is dan in een situatie met dezelfde hoeveelheid PAR licht met SON-T. Een toename van het aantal voortakken bij gebruik van LED in de opkweek  is nog niet waargenomen, maar dit kan ook komen doordat er meer geschermd en minder gekierd wordt met het energiescherm om gas te besparen.  

Belichtingsstrategie
Start van de dag: uit eerder onderzoek is gebleken dat wanneer een phalaenopsis de eerste paar uren van de lichtperiode belicht wordt met een lage intensiteit (tot 50 µmol/s/m²), er niet minder groei gegenereerd wordt in vergelijking met wanneer er vollast belicht wordt. Dit wordt in de praktijk ook al een tijdje toegepast. Phalaenopsis kwekers met een hybride LED installatie zijn in de meeste gevallen gestart met het aanschakelen van de SON-T als eerste stap en hebben vervolgens de LED aangeschakeld. Dit activeert de planten beter dan wanneer dit andersom gedaan wordt.

Een LED lamp kan onbeperkt worden aan- en uitgeschakeld zonder dat daar een wachttijd voor in acht genomen dient te worden zoals dat bij SON-T wel noodzakelijk is. Dit heeft grote voordelen voor het zo vlak mogelijk houden van de lichtintensiteit in de kas. Als overdag de belichting 100% aangeschakeld is, kan het beter zijn om de LED te laten af- en bijschakelen. Als de lichtbehoefte lager is, kan de SON-T uitblijven en er nog steeds geschakeld worden met de LED belichting.

Bovengrondse en ondergrondse groei
Belichten met LED lijkt een verschuiving in de ontwikkeling van de planten te veroorzaken van bovengronds naar ondergronds. Belichten met LED lijkt de ondergrondse activiteit en daarmee ook groei en ontwikkeling te verbeteren en bovengronds de planten een stuk compacter te laten groeien. Soms kan dit te maken hebben met een verhoogd lichtniveau met LED ten opzichte van de oude situatie met SON-T, maar dit is zeker niet vaak het geval.

Samenvattend kan gesteld worden dat het telen van phalaenopsis onder LED als succesvol genoemd kan worden. Het vraagt uiteraard wat aanpassingen aan het verwarmingsregime, vooral op koudere dagen. Maar doordat veel kwekers energiebesparende maatregelen hebben genomen, valt het enorm mee in hoeverre er extra bijgestookt moet worden.

Bron: