ING: vooral groei in dienstverlenende sectoren
Geplaatst op 05 april 2023
Energiemarkten in kalmer vaarwater
De energiemarkten zijn de winter verrassend goed doorgekomen. De winter was mild, de gasvoorraden waren goed gevuld en schepen met vloeibaar gas (LNG) bleven aanmeren. Nederlandse bedrijven en huishoudens hebben ook veel gas bespaard. De gasvoorraden zijn bij de start van de lente dan ook nog goed gevuld. In Nederland zijn ze nog voor 59% gevuld en in Europa voor 56%; de hoogste niveaus van de afgelopen vijf jaar. Door deze factoren zijn de energiemarkten in kalmer vaarwater terecht gekomen. De gasprijs bedraagt nu zo’n €45 per megawattuur (MWh) en de stroomprijs circa €130 per MWh. Dat is nog steeds ruim twee tot drie keer zo hoog als voor de energiecrisis, maar aanzienlijk lager dan op het hoogtepunt van de crisis toen energie ruim tien keer zo duur was. Termijnmarkten wijzen erop dat de energieprijzen dit en volgend jaar rond de huidige niveaus blijven bewegen.
Lager groeitempo voor zakelijke dienstverleners
Na twee jaren van sterke groei in de zakelijke dienstverlening, bij onder meer adviesbureaus, accountants, schoonmaak- en uitzendbedrijven, neemt het groeitempo in 2023 naar verwachting enigszins af. Door een combinatie van lagere economische groei, een relatief hoge inflatie en stijgende rente neemt de vraag naar bepaalde zakelijke diensten af. Zo wordt er dit jaar naar verwachting minder geïnvesteerd en dus is er minder vraag naar bijvoorbeeld advies met betrekking tot fusies en overnames, reclamediensten en minder inhuur van uitzendkrachten. Bovendien zet ook het aanhoudende personeelstekort een rem op de groei. Dit speelt onder meer in de beveiliging, accountancy en de uitzendsector.
Transport & logistiek: vertraging
Net als op wereld- en Europees niveau heeft het goederenvervoer in Nederland een trage start van het jaar achter de rug. Dit is te zien in de zeehavens, waar de containeroverslag wegzakt, maar ook in het wegvervoer. Door het terugschroeven van bestedingen aan consumentenproducten en hoge voorraden is de vraag lager en is personeel en materieel veelal geen direct knelpunt meer. Tegelijkertijd maakt e-commerce na een groeispurt dit jaar een correctie door en gaat de distributie weer wat vaker naar winkels. In combinatie met magere verwachtingen in de landbouw, bouw en industrie zorgt dit ervoor dat de logistiek van goederen totaal gezien terugzakt, al zijn er uitzonderingen zoals automotive. Groei is er in het personenvervoer en dit bezorgt de sector als geheel in 2023 toch een plus van ruim 2%. Vooral in de luchtvaart zet het herstel stevig door, boekingen wijzen erop dat vakantie prioriteit heeft. Ook in het OV zit er dit jaar nog verder herstel in het vat. In vergelijking met het nog in lockdown gestarte 2022 ligt het aantal reizigers in het 1e kwartaal van 2023 ruim 25% hoger. In 2024 loopt de sectorgroei door ‘normalisatie’ naar verwachting verder terug.
Detailhandel: consument houdt in 2023 hand meer op de knip
Zowel voor dit jaar als voor 2024 verwachten we een lichte volumekrimp voor de detailhandel. De volumekrimp is in het foodsegment naar verwachting lager dan in het non-food segment. Ondanks een lichte stijging in het eerste kwartaal is de koopbereidheid in winkels onder consumenten nog altijd laag. Het lijkt er dan ook op dat consumenten hun hand op de knip houden de komende tijd, vooral als het gaat om grote aankopen. Al kan de koopkrachtreparatie van de overheid – onder meer door verhoging van het minimumloon, invoering van het energieplafond, verhoging van de toeslagen en verlaging van belasting op arbeid – voor enige verlichting zorgen.
Industrie: nog altijd bewolkt, maar meer opklaringen
De afgelopen maanden zijn de vooruitzichten voor de industrie wat verbeterd dankzij een zachte winter, de heropening van de Chinese economie en Europese regeringen die de volatiliteit in energieprijzen voor consumenten en bedrijven beperken. Toch is de neergaande trend in de industriële productie nog niet gekeerd. De sector kent momenteel twee gezichten: zo lag de januariproductie in de chemie ruim een vijfde en in de basismetaal ruim een kwart lager dan een jaar geleden, terwijl de auto-industrie juist ruim een vijfde meer produceerde. Nu de internationale ketenverstoringen oplossen, hebben bedrijven meer ruimte om de productie op te voeren zolang de vraag overeind blijft. De af te leggen weg omhoog uit het dal zal door een wegebbende inhaalproductie echter minder steil zijn dan de afgelegde weg naar beneden, waardoor de totale industriële productie pas in 2024 weer op (jaar)groei uitkomt.
Winstmarges restaurants en cafés onder druk
Ook nu de coronapandemie achter de rug is, blijven het uitdagende tijden voor de horeca. Na de grote inhaalslag in 2022 wordt voor de horeca, met een volumegroei van respectievelijk 3% en 1%, zowel in 2023 als in 2024 een pas op de plaats gemaakt. Ondanks een historisch laag consumentenvertrouwen wordt de vraaguitval in 2023 naar verwachting nog enigszins gedempt door het omvangrijke financiële steunpakket van de overheid voor huishoudens. Bovendien was er in januari en februari nog sprake van hoge jaar op jaar groei omdat de horeca vorig jaar in deze maanden nog te maken had met een lockdown. Door de hogere inkoop-, personeels- en energiekosten stijgen de prijzen in de horeca dit jaar naar verwachting voor het derde jaar op rij met ten minste 3%. Omdat het lang niet altijd mogelijk is om de hogere kosten volledig aan de klant door te berekenen, staan vooral de winstmarges bij restaurants en cafés onder druk.
IT-sector blijft groeien ondanks langzamer groeiende economie
De IT-sector blijft ook de komende jaren stevig doorgroeien met ongeveer 4,5% per jaar. Daarmee blijft het groeitempo hoog ten opzichte van andere sectoren. De groei wordt voornamelijk gedreven door de stijgende vraag naar cyberbeveiligingsdiensten en uitbesteding van IT-diensten en IT-infrastructuur. Daarnaast zijn IT-diensten zo belangrijk geworden voor bedrijven en andere instellingen dat de sector hard groeit ondanks de langzamer groeiende Nederlandse economie en dat de sector kampt met een structureel arbeidstekort.
Lichte krimp verwacht in de bouwsector in 2023 en 2024
Door de gestegen bouwkosten, hogere rente en een terughoudende consument zal de nieuwbouw van woningen in 2023 en 2024 afnemen. Ook daalde het aantal vergunningen in januari met een kwart ten opzichte van een jaar geleden. Daarentegen zorgen de hoge energieprijzen voor extra vraag naar energiebesparende bouwwerkzaamheden in de installatie- en onderhoudsmarkt. Het ondernemersvertrouwen was in de bouw in maart 2023 nog steeds positief maar wel iets gedaald. We verwachten daarom dit en volgend jaar slechts een bescheiden krimp van het totale bouwvolume.
